عربستان در باتلاق یمن خواهد ماند ؟
مصاحبه
مصاحبه پیش روی قسمتی کوتاه از گفتگوی اینجانب در مرکز تحلیل و خبر سیاسی باصر با دکتر برهان ، کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه و استاد دانشگاه است .
این مصاحبه هنوز به طور نهایی تنظیم و منتشر نشده است و به دلایل حرفه ای از قرار دادن نسخه اصلی و کامل این مصاحبه در این وبلاگ معذورم . انشاءالله مفید واقع گردد .
تحولات میدانی یمن در ماه های اخیر، نگاه ناظران مسائل بین المللی و خاورمیانه را متوجه مناقشه دیگری در این منطقه کرده است. مناقشه ای که بار دیگر به محفلی برای قدرت نمایی برخی از کشورها تبدیل شده است . پس از تحولات اخیر در بحرین، پس از بیداری اسلامی و بهار عربی، سوریه، لبنان و در عراق این رقابت دچار شدید‌ترین وضعیت شده است . به نظر عربستان سعودی به خاطر حفظ هژمونی خود با نگاه حساسی به یمن خواهد نگریست . در همین راستا با دکتر برهان ، کارشناس ارشد مسائل خاورمیانه به گفتگو نشستیم که در ادامه خواهید خواند :
تحرکات عربستان سعودی در شبه جزیره و به خصوص در یمن تا چه حد از تحلیل سران این کشور از اوضاع و معادلات جاری خاورمیانه ناشی می شود ؟
عربستان سعودی علاوه بر مشکلات داخلی در حوزه رقابت شاهزادگان در حاکمیت و مطالبات حقوقی مردم با بحران مشروعیت، بحران ناامنی به ویژه بی ثباتی در مرزهایش در شبه جزیره روبروست . با این اوضاع و احوال بدون تردید عربستان سعودی بر روی بشکه باروت یا آتشفشان خفته قرار دارد. علی رغم سرمایه گذاری‌های خاندان آل سعود از طریق رواج اسلام وهابی، ایران توانسته است موفقیت‌های خیره کننده ای در بین اقشار جهان عرب کسب کند . جمهوری اسلامی ایران با اتخاذ رویکرد ضد صهیونیستی و ضد غربی ، حمایت نسبی از حزب‌الله لبنان و حماس را آغاز کرد و این مسئله به گسترش روز افزون نفوذ ایران در جزیره عرب منجر شده است .
دلایل تلاش عربستان برای حفظ هژمونی خود در برابر گسترش نفوذ ایران در شبه جزیره چیست و آیا این مسئله ، دردی از دردهای عربستان دوا می کند ؟
عربستان سعودی در دهه های اخیر شاهد بوده است که ایران بعنوان بزرگترین رقیبش با تمام توان در مقابل زیاده خواهی های غرب به رهبری آمریکا ایستاده است ولی در عوض هم اکنون رو در رو با آمریکا در حال مذاکره است . این پازل نیمه تمام برای عربستان سعودی معنی مثبتی به همراه ندارد . عربستان سعودی دچار نوعی سردرگمی در چیدمان استراتژیک اقدامات سیاست خارجی خود شده است .
جمهوری اسلامی ایران از یک سو با متحد اصلی عربستان در منطقه در حال گفتگوست و از طرف دیگر ، تمامی طرح های عربی – غربی در عراق ، سوریه و لبنان را با شکست مواجه ساخته است . از سوی دیگر عربستان می بیند که اتحاد چین – روسیه نیز به حمایت ضمنی از فعالیت های ایران در منطقه می پردازند و تهدیدهای بندر بن سلطان هم نسبت به پوتین هیچگونه اثری نداشت . این موارد خشم عربستان را برافروخته و برای اینکه بتواند توازنی ایجاد کند ، دست به این حملات انتحاری می زند تا مگر بتواند همانند ایران برگ برنده ای در دست داشته باشد .
نقش آمریکا و نحوه مدیریت کشورهای متحدش در منطقه چه تاثیری بر سرانجام مناقشات فعلی خاورمیانه به خصوص تحولات یمن دارد ؟
ترس از ایران به طور نهادینه در محاسبات بین المللی کشورهای عربی ظهور پیدا کرده است و در نتیجه اقدامات نسنجیده این کشورها ، متحد اصلی شان یعنی آمریکا را دچار سردرگمی کرده است . مشکل اساسی اینجاست که کشورهای عربی به مثابه ایالتهای آمریکا هستند ، اگر این ایالتها کار خود را به درستی انجام دهند به فبها ، اگر نه باید مداخله و کمک کرد به آنها . این متحدان آمریکا هیچکدام شان نمی توانند به تنهاییی از پس خود بر بیایند و این مسئله مشکل آمریکا را د و چندان نموده است . بعد از خروج آمریکا از عراق در سال 2002 ، این کشور سعی کرد به طور مستقیم در مناقشات مداخله نکند و تا حد امکان اوضاع را کنترل نماید ولی خرابکاریهای عمال آمریکا در منطقه سبب شده که این کشور در بعضی موارد مستقیماً وارد بحران ومدیریت آن شود .
آینده مناسبات آمریکا و کشورهای عربی منطقه به خصوص عربستان چگونه خواهد بود ؟
عربستان سعودی برای بازی در خاورمیانه برگه های خوبی در اختیار ندارد و تنها چیزی که از آن بعنوان سرمایه اش یاد می کنند ، القاعده ، داعش ، النصره و کمکهای مالی و عقیدتی به آنهاست .
مشخصاً در خصوص تحولات یمن ، آمریکا برای عربستان و تجاوزگری اش سقفی تعیین کرده تا از کنار آن برای ایران هزینه تراشی کند . اگر عربستان در این میدان موفق شد که هیچ و گرنه آبروی خودشان برده است و آن وقت است که دیگر یارای مقابله در برابر انتقادات کشورهای عربی نخواهد داشت .
تحولات جاری در خاورمیانه آنچنان سریع و سنگین است که عربستان سعودی نمی تواند به تنهایی از عهده مدیریت آن برآید . بدون تردید آمریکایی ها هم نمی خواهند اینقدر هزینه در خاورمیانه پرداخت کنند به همین دلیل می بینیم که آمریکا حتی در مسئله یمن علنا از مناقشه فاصله می گیرد . البته این فاصله لزوماً عمقی نیست و در پس پرده همچنان اقدامات کنترلی صورت می گیرد ولی به هر حال عربستان سعودی در باتلاقی گیرافتاده است که حتی سایر کشورهای عربی هم در دسته منتقدان آن قرار گرفته اند . در این شرایط شاید آمریکا نتواند برای حفظ آل سعود کاری انجام دهد .
ویدیوی مرتبط
» مطلب بعدی : ارزیابی رسانه
» مطلب قبلی : نقطه چینها در خاورمیانه
